Chú thích Mạc Cửu

  1. Việt Nam sử lược/Quyển II/Tự chủ thời đại/Chương VI
  2. Theo Hà Tiên trấn Hiệp trấn Mạc thị gia phả
  3. Xem giải thích Mương Khảm và Phương Thành ở trang Hà Tiên, Kiên Giang.
  4. Sài Mạt: Phủ và núi Sài Mạt được người Hà Tiên quen gọi là Sóc Mẹt. Người Pháp trước đây ghi là Tuk Meas (Bantey Meas). Trên bản đồ Hành chánh Việt, Lào, Campuchia xuất bản năm 1995, ghi là Tuc-Mia. Thủ phủ xưa, nằm trên dòng Prek Ten, cạnh đó là núi Sóc Mẹt, nay thuộc tỉnh Kampot, Campuchia. Thời xưa, đây là điểm buôn bán trên đường giao thương giữa Oudong và Hà Tiên.
  5. Gia Định thành thông chí, (quyển 3, tập Trung, tờ 63b) Nguyễn Tạo dịch, Nha Văn hóa Sài Gòn xuất bản, 1972, hay xem tại đây:[liên kết hỏng]. Nói thêm: Sài Mạt, Cần Bột, Lũng Kỳ, Hương Úc, nay đều thuộc Vương quốc Campuchia.
  6. Trương Minh Đạt giải thích khác: Tà Ten là một ấp cư dân cổ ở hướng Đông Bắc thành phố Hà Tiên, nằm bên bờ trái sông Giang Thành. Khi xưa, người Khmer gọi sông này là Tà Ten (sau là Prêk Ten). Tà có nghĩa là sông, Ten là tên sông. Về sau chữ Tà được đổi là Hà và Ten được biến thành Tiên. Cách giải thích cũ "nơi đây xưa kia có tiên hiện xuống đi lại trên sông, nên gọi là Hà Tiên" là không có căn cứ và thiếu khoa học. (Nghiên cứu Hà Tiên, tr. 23-30).
  7. Nhiều người soạn, Trần Nam Tiến chủ biên, Nhà xuất bản Trẻ, tr. 196.
  8. Hỏi đáp lịch sử (tập 3), sách đã dẫn, tr. 197.
  9. Vương Hồng Sển giải thích: Cảng Khẩu là tên đầu của đất Hà Tiên. Kan Kao là Can Khẩu, và chữ này do tiếng Khmer là Pèam (vàm, cửa biển) mà có (Tự vị tiếng nói Miền Nam, Nhà xuất bản Trẻ, 1999, tr. 82)
  10. Sách Việt Nam sử lược của Trần Trọng Kim ghi "năm 1708, Mạc Cửu xin thuộc về chúa Nguyễn". (Nhà xuất bản Tân Việt, 1968, tr. 331), sách Nghiên cứu hà Tiên (tr. 73) và sách Hỏi đáp lịch sử tập 3 (tr. 198), đều ghi 1708. Nguyễn Q. Thắng và Nguyễn Bá Thế và Vương Hồng Sển đều ghi năm Giáp Ngọ (1914 - Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam, Nhà xuất bản KHXH, 1992, tr. 427 và Tự vị tiếng nói Miền Nam, Nhà xuất bản Trẻ, 1999, tr. 421.). Sáng ngày 7 tháng 9 năm 2008 tại thị xã Hà Tiên đã diễn ra lễ khánh thành tượng đài danh nhân Mạc Cửu và kỷ niệm 300 năm ngày thành lập trấn Hà Tiên (1708-2008), có nghĩa, năm 1708, đất Hà Tiên thuộc Đại Việt là có cơ sở hơn.
  11. Xem Gia Định thành thông chí[liên kết hỏng]
  12. Sổ tay hành hương đất Phương Nam, sách do nhiều người soạn, Huỳnh Ngọc Trảng chủ biên, Nhà xuất bản Tp. HCM, 2002, tr. 363.
  13. D.G.E. HALL, Lịch sử Đông Nam Á, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1997, tr. 645.
  14. Xem Gia Định thành thông chí: [liên kết hỏng].
  15. Hà Tiên trấn Hiệp trấn Mạc thị gia phả, tờ 1a (Văn hóa Nguyệt san số 61, Sài Gòn, tr. 554-555).
  16. Đái Khả Lai. "Sử tích Hoa kiều Nam Kỳ từ thế kỉ XVII đến đầu thế kỉ XIX, được tìm thấy trong "Gia Định thành thông chí" và "Mạc thị gia phả", phụ lục ở "Ba loại tư liệu lịch sử Lĩnh Nam chích quái", trang 301 - 308.
  17. Quách Chấn Đạc, Trương Tiếu Mai. "Việt Nam thông sử". Bắc Kinh: Nhà xuất bản Đại học Nhân dân Trung Quốc, năm 2001, trang 490 - 491.
  18. Trần Khánh Tân. "Mua bán trao đổi, di cư và giao lưu văn hoá: Người Quảng Đông với Việt Nam từ thế kỉ XV đến thế kỉ XVII". Cơ quan nghiên cứu lịch sử thuộc Viện khoa học xã hội tỉnh Quảng Đông và Trung tâm nghiên cứu lịch sử xã hội Trung Quốc thuộc Đại học Nam Khai. Năm 2006.
  19. Chép theo Núi mộng gương hồ (tập 3) của Mộng Tuyết. Nhà xuất bản Trẻ, 1998, tr. 158.
  20. Nguồn: www.nld.com.vn